Ukrayna Ortodoks Kilisesi’nin, Rusya Ortodoks Kilisesi’nden ayrılmasına ilişkin meseleler Doğu Avrupa Uzmanı Deniz Berktay tarafından değerlendirildi.
AVİM (Avrasya İncelemeleri Merkezi) tarafından 2 Kasım 2018 tarihinde Ankara’da düzenlenen, “Ukrayna Ortodoks Kilisesi’nin Rus Ortodoks Kilisesi’nden Ayrılma Tartışmaları ve Uluslararası Siyaset” başlıklı konferansın davetli konuşmacısı, gazeteci ve Doğu Avrupa Uzmanı Deniz Berktay oldu.
Ankara’da gerçekleşen konferansa çok sayıda aydın, akademisyen, gazeteci ve öğrenci katıldı. AVİM’de düzenlenen konferansın açılış konuşmasını Emekli Büyükelçi Yiğit Alpogan yaptı. Alpogan konunun çok ilginç ve Türkiye’yi de yakından ilgilendirdiğini belirterek, “Rusya Fedarasyonu’nun Kırım’ı yasa dışı ilhak ettiği, Ukrayna’nın doğusunda Rusya destekli ayrılıkçılarla Ukrayna hükûmeti arasındaki çatışmaların başladığı 2014 yılından bu yana Rusya Ortodoks Kilisesi için bağımsız bir Ukrayna Ortodoks Kilisesi’nin tanınması Ortodoks dünyasında gittikçe yukarılara tırmanan bir konu.” açıklamalarında bulundu.
Ukrayna ve Rusya arasında gerginliklerin başladığı 2014 yılından bu yana Ortodoks dünyasının gündeminde yavaş yavaş üst sıralara tırmanmaya başlayan kiliseler arası krizi ve bu yıl içeresinde tartışmaya açılan bağımsızlık konusunu gündeme alan konferansta genel bir çerçeve çizen Doğu Avrupa Uzmanı Deniz Berktay, açıklamalarına kilise krizinin tarihi geçmişine değinerek başladı. Olayın geçmişi hakkında konuşurken Ortodokslardan sonra Ukrayna’nın tarihindeki ve jeopolitiğindeki çeşitliliklere dikkat çeken Berktay, konunun başlangıcı olarak 1990’lı yıllarda bağımsızlığını kazanan Ukrayna’da idari yönetimin hem kendi halkına hem de dış dünyaya Ukrayna’nın Rusya olmadığını ikna etmeye çalışmaya başlamalarının ardından geldiğini belirtti. bununda en somut örneği olarak, Ukrayna’da en uzun süre görevde kalmış olan eski Cumhurbaşkanlarından Leonid Kuçma’nın yazmış olduğu kitabın “Ukrayna Rusya değildir” adlı başlığının görülebileceğini söyledi.
Açıklamalarının devamında Ekim ayında gerçekleşen olaylar sonucunda Ortodoks dünyasında primus inter pares yani eşitler arası birinci sayılan Fener Rum Patrikhanesi ile Moskova patrikhanesi arasındaki ilişkilerin tamamen kopma noktasına geldiğini belirten Berktay, meselenin Rus dış politikasını Ukrayna siyasetini Rusya ile batı arasındaki ilişkileri kapsadığını ve bunun dışında Ortodoksların lideri olma iddiasında bulunan Fener Rum Patrikhanesi’nin Türkiye’de bulunmasından dolayı konunun Türkiye’yi de ilgilendiren bir konu olduğunun altını çizdi.
2014 yılında Ukrayna ve Rusya arasında gerçekleşen siyasi krizin Moskova Patrikhanesini zor durumda bıraktığını belirten Deniz Berktay; “18 Mart 2014 Putin o tarihte Kırım’ı işgal ettiğini belirten bir toplantı yaptı. O toplantıya Rusya’nın önde gelenlerinden bütün isimler katıldı, tek bir kişi hariç o da Moskova Patriği Kirill. Patrik bu toplantıya bilerek katılmadı. Eğer katılmış olsaydı Rusya’nın Kırım’ı işgal etmesini kabul etmiş olacaktı. Rus patriğin toplantıya katılmaması bir noktada daha önemli çünkü; Patrik bütün konularda Putin’i desteklerken Rusya’nın Kırım’ı işgal konusunda Putin’i desteklemedi.” dedi.
Program soru cevap kısmının ardından sona erdi.
